ภาวะน้องชายแข็งค้าง คืออะไร? อันตรายไหม? คำตอบที่คุณต้องรู้

หากน้องชายของคุณเกิดอาการแข็งตัวแบบไม่รู้สาเหตุ แข็งนานเกิน 4 ชั่วโมงโดยไม่ยอมยุบตัว และไม่ได้มีการกระตุ้นอารมณ์ทางเพศ อาการนี้อาจเป็นสัญญาณของ ภาวะจู๋แข็งค้าง หรือทางการแพทย์เรียกว่า Priapism ซึ่งถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับการรักษาโดยเร็ว เพราะหากปล่อยไว้นานเกินไปอาจนำไปสู่ การสูญเสียสมรรถภาพทางเพศถาวร ได้

แม้จะไม่ใช่อาการที่พบได้ทั่วไป แต่ภาวะนี้สามารถเกิดได้กับผู้ชายทุกวัย โดยเฉพาะในช่วงอายุ 5–10 ปี และช่วงวัย 20–50 ปี รวมถึงมีแนวโน้มพบมากขึ้นในผู้ชายอายุ 40 ปีขึ้นไป หากคุณเคยมีอาการน้องชายแข็งนานผิดปกติ ไม่ควรมองข้ามบทความนี้ เพราะเราจะพาคุณมาทำความเข้าใจ รูปแบบของภาวะน้องชายแข็งค้างมีกี่แบบ และแนวทางการรักษาอย่างถูกต้อง

น้องชายแข็งค้างมีกี่รูปแบบและสามารถเกิดขึ้นได้อย่างไร

ภาวะน้องชายแข็งค้างมี 3 ชนิด

1. ชนิดขาดเลือด (Ischemic priapism หรือ Low flow priapism) เป็นชนิดขาดเลือดที่สามารถพบได้ค่อนข้างบ่อยที่สุดคร่าว ๆ ประมาณร้อยละ 95 ของผู้ชายที่เกิดน้องชายแข็งค้างทั้งหมด เกิดจากหลอดเลือดดำในเนื่อเยื่อด้านบนของน้องชาย เกิดการคลายตัวต่อเนื่องและไม่สามารถหดตัวกลับเป็นปกติได้ จึงส่งผลให้เกิดเลือดขังค้างในหลอดเลือดน้องชายต่อเนื่อง และไม่สามารถไหลเวียนกลับเข้าสู่หัวใจได้ตามปกติ จึงทำให้เกิดเป็นภาวะน้องชายแข็งค้าง และถ้ายิ่งแข็งค้างเกิน 24 ชั่วโมง จะทำให้มีโอกาสเกิดเซลล์เนื้อเยื่อตาย และจู๋หรือน้องชายก็จะกลายเป็นพังผืดแบบถาวรจะยิ่งสูงขึ้น และจะนำไปสู่ภาวะนกเขาไม่ขันและจะเกิดการการหย่อนสมรรถภาพทางเพศได้สูงถึง 90% ซึ่งจู๋แข็งค้างชนิดนี้ ผู้ป่วยจะเจ็บ/ปวดน้องชายมากแล้วต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยทันที

2.ชนิดไม่ขาดเลือด(Nonischemic priapism หรือ High flow priapism) เป็นชนิดพบเจอได้น้อย พบได้ประมาณ5% เกิดจากมีการฉีกของหลอดเลือดแดงในเนื้อเยื่อน้องชาย เช่น มีหลอดเลือดแดงในน้องชายเกิดการโป่งพองแล้วเกิดการแตกหรือรั่ว มีการบาดเจ็บของน้องชายหรือที่ฝีเย็บ เช่น การขี่จักรยานแล้วเกิดการถูกกระแทก หรือการผ่าตัดต่างๆที่น้องชาย จึงไม่ส่งผลกระทบให้เนื้อเยื่อตรงส่วนของน้องชายขาดจนเลือดและไม่ก่อให้เกิดพังผืด เป็นแบบที่ไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาเร่งด่วน ลักษณะของน้องชายแข็งค้างชนิดนี้จะตั้งชู แต่จะไม่แข็งทื่อหรือไม่แข็งเกร็ง จึงไม่ก่อให้เกิดการเจ็บปวด

3. ชนิดขาดเลือดย้อนกลับเป็นซ้ำ (Recurrent ischemic priapism ย่อว่า RIP หรือ Recurrent priapism) เป็นชนิดที่สามารถพบเจอได้น้อย แต่มักจะพบในผู้ที่มีประวัติของพันธุกรรมที่เป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว เกิดจากตะกอนของเม็ดเลือดแดงที่ผิดปกติและปิดกั้นหลอดเลือดดำในเนื้อเยื่อของน้องชาย แล้วจึงส่งผลกระทบให้มีการเกิดเลือดดำคั่งในน้องชายจึงทำให้เกิดอาการน้องชายแข็งค้างชนิดขาดเลือด แต่เป็นอาการที่มีความรุนแรงน้อยกว่า แต่ก็ส่งผลให้เกิดพังผืดในเนื้อเยื่อของน้องชายได้ และนำไปสู่ภาวะนกเขาไม่ขันหย่อนสมัครถภาพทางเพศได้ประมาณร้อยละ 29-48

ปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุที่ทำให้น้องชายแข็งค้าง

โดยทั่วไปสาเหตุที่จะทำให้เกิดภาวะน้องชายแข็งค้างชนิดไม่ขาดเลือด เช่น ได้รับการบาดเจ็บของน้องชาย แต่สาเหตุของการเกิดจู๋แข็งค้างชนิดขาดเลือดและชนิดเกิดเป็นซ้ำ แพทย์ยังไม่ทราบเป็นที่ชัดเจน แต่ทราบถึงปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดภาวะน้องชายแข็งค้าง

โรคเลือดและมะเร็งโรคเลือดหรือมะเร็งระบบโลหิตวิทยา เพราะจะส่งผลกระทบให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกได้สูง ที่จะสามารถทำให้เกิดตะกอนของเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของเนื้อเยื่อบริเวณน้องชาย ที่สามารถเจอได้บ่อย คือ โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว ส่วนโรคที่พบเจอได้อย่างหลากหลาย เช่น โรคธาลัสซีเมีย ภาวะขาดเอนไซม์จีซิกพีดี มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งมัลติเพิลมัยอีโลมา

ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด โดยเป็นยาที่ส่งผลถึงการหดและขยายของหลอดเลือดในเนื้อเยื่อของน้องชาย เช่น ยาที่ส่งผลต่อสารสื่อประสาทต่างๆ เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาต้านเศร้า ยาเพิ่มความดันโลหิต ยาฮอร์โมน ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาเพิ่มความดันโลหิต ยาระงับความรู้สึก ทั้งยาชาเฉพาะที่ เช่น การให้ยาทางน้ำไขสันหลัง หรือ ยาสลบ

ยาเสพติดต่างๆ เช่น ยากระตุ้นความบันเทิง รวมถึง เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และโคเคน

พิษจากสัตว์กัดต่อย เช่น พิษแมงป่อง พิษแมงมุม
โรคบางชนิด เช่น โรคพิษสุนัขบ้า โรคไข้จับสั่น โรคเกาต์

โรคเกี่ยวกับระบบประสาท เช่น อุบัติเหตุที่ได้รับการกระทบที่ไขสันหลัง โรคปวดหลังจากหมอนรองกระดูกสันหลัง โรคโพรงกระดูกสันหลังเอวตีบแคบ โรคหลอดเลือดสมอง

โรคทางจิตเวช เช่น โรควิตกกังวล โรคย้ำคิดย้ำทำ ความเครียด โรคแพนิค
โรคมะเร็ง เช่น โรคมะเร็งระบบโลหิตวิทยา มะเร็งระบบอวัยวะเพศชาย เช่น มะเร็งอวัยวะเพศชาย มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น มะเร็งไต มะเร็งท่อปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ เนื้องอกมะเร็งสมอง
เป็นส่วนน้อยที่แพทย์หาสาเหตุของโรคไม่พบ

แนวทางการรักษาภาวะน้องชายแข็งค้าง

1. ชนิดขาดเลือด

การประคบเย็นที่น้องชาย
การดูดเลือดที่คั่งออกจากเนื้อเยื่อของจู๋หรือน้องชาย
การใช้ยาบางชนิดฉีดเข้าในส่วนของเนื้อเยื่อน้องชายตรงบริเวณส่วนที่แข็งตัวเพื่อให้เกิดการไหลเวียนเลือด เช่นยา Phenylephrine,Ephedrine Epinephrine Norepinephrine Methylene blue การเลือกใช้ยาตัวใดจะขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์เป็นกรณี
การผ่าตัดทางศัยกรรม จะใช้ในกรณีที่ต้องการรักษาดังกล่าวไม่ได้ผล เช่น การทำทางระบายเลือดออกจากน้องชาย (Cavernoglanular shunt) แต่ถ้าการผ่าตัดวิธีนี้ไม่ได้ผล แพทย์อาจจะต้องรักษาด้วยการผ่าตัดแบบใส่แกนหรือน้องชาย เทียม (Penile Prosthesis)
การรักษาโรคที่เป็นสาเหตุ เช่น โรคความดันโลหิตสูง
นอกจากนี้ยังมีมีรายงานประปราย ในการฉายรังสีรักษาปริมาณต่ำตรงบริเวณน้องชาย กรณีการรักษาต่างๆดังกล่าวล้มเหลว หรือผู้ป่วยที่ทำ การผ่าตัดไม่ได้ หรือปฏิเสธผ่าตัด

2. ชนิดไม่ขาดเลือด วิธีการรักษา คือ การประคบเย็น และทำร่วมกับการรักษาสาเหตุ เช่น กรณีที่เกิดการบาดเจ็บโดยการถูกกระแทกที่น้องชาย การรักษานี้จะเป็นการเฝ้าสังเกตอาการ เพราะทั่วผู้ป่วยภาวะนี้อาการมักดีขึ้นเอง หรือการรักษาด้วยเทคนิคการฉายรังสีร่วมรักษา เพื่อการใส่สารอุดตันเข้าหลอดเลือดกรณีสาเหตุมีรอยรั่วที่หลอดเลือดของน้องชาย
3. ชนิดกลับเป็นซ้ำ การรักษาจะเป็นวิธีเดียวกันในการรักษาชนิดขาดเลือด ร่วมกับการรักษาควบคุมโรคที่เป็นสาเหตุ เช่น การรักษาโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

สรุป

ภาวะน้องชายแข็งค้าง เป็นภาวะที่ไม่ควรมองข้าม เพราะหากอวัยวะเพศชายแข็งตัวนานเกิน 4–6 ชั่วโมงโดยไม่ยอมอ่อนตัวลง โดยเฉพาะหากไม่มีการกระตุ้นทางเพศ อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อ ส่งผลให้เกิด พังผืด หย่อนสมรรถภาพทางเพศถาวร หรือแม้กระทั่งต้องผ่าตัดใส่แกนอวัยวะเพศเทียมในกรณีรุนแรง

หากคุณมีอาการน้องชายแข็งค้าง หรือสงสัยว่าอาจเสี่ยงต่อภาวะนี้ ควรรีบพบแพทย์เฉพาะทางระบบปัสสาวะโดยเร็วที่สุด เพราะ ยิ่งรักษาไว โอกาสฟื้นฟูสมรรถภาพยิ่งสูง อย่าปล่อยให้ความอายทำลายสุขภาพทางเพศของคุณในระยะยาว

Q&A คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับภาวะน้องชายแข็งค้าง

Q : น้องชายแข็งค้างอันตรายไหม?

A : อันตรายมาก โดยเฉพาะชนิดขาดเลือด หากแข็งเกิน 24 ชั่วโมง อาจทำให้เนื้อเยื่อตาย กลายเป็นพังผืด และเสี่ยงต่อภาวะหย่อนสมรรถภาพเพศถาวรสูงถึง 90%

Q : อาการของน้องชายแข็งค้างเป็นอย่างไร?

A : แข็งตัวนานเกิน 4–6 ชั่วโมง, ปวดและตึงมาก, ไม่หายแม้ไม่มีอารมณ์เพศ, อาจมีบวมและเปลี่ยนสี หากเป็นชนิดไม่ขาดเลือดอาจไม่เจ็บมากแต่ก็ยังผิดปกติ

Q : ถ้ามีอาการน้องชายแข็งค้างควรทำอย่างไร?

A : ต้องรีบไปโรงพยาบาลทันทีภายใน 4–6 ชั่วโมง แพทย์อาจใช้การดูดเลือดออก, ฉีดยาลดการขยายหลอดเลือด, หรือผ่าตัดระบายเลือด หากปล่อยไว้จะเสี่ยงสูญเสียสมรรถภาพเพศถาวร

Q : น้องชายแข็งค้างจะกลับมาเป็นซ้ำได้หรือไม่?

A : มีโอกาสเป็นซ้ำ โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับเลือด หากเกิดบ่อยควรได้รับการตรวจละเอียดและติดตามโดยแพทย์เฉพาะทาง

Q : ภาวะนี้เกี่ยวข้องกับการเสื่อมสมรรถภาพเพศอย่างไร?

A : หากไม่ได้รับการรักษาเร็ว อาจทำให้เกิดพังผืดในเนื้อเยื่อองคชาติ ส่งผลให้แข็งตัวไม่ได้อีก หรือแข็งตัวผิดรูป เป็นสาเหตุของ นกเขาไม่ขันถาวร