ทำหมันแล้วแก้ได้ไหม

ทำหมันแล้วอยากมีลูกเป็นไปได้ไหม? ผู้หญิงทำหมันมีลูกได้ไหม? อยากมีลูกแต่ทำหมันแล้วจะเป็นไปได้หรือไม่? เป็นอีกหนึ่งคำถามที่พบบ่อยของผู้ที่ทำหมันแล้วอยากมีลูกในภายหลัง

และการทำหมันชายถือเป็นการคุมกำเนิดถาวร แต่ก็สามารถแก้ไขได้ เพียงแต่ผลลัพธ์ที่ได้อาจไม่ 100% การทำผ่าตัดต่อหมันชาย (Vasectomy reversal) เป็นการต่อท่ออสุจิใหม่ในผู้ชายที่ได้รับการทำหมันมาก่อนแล้วต้องการจะมีบุตรอีก

แนะนำผู้หญิงก่อนทำหมัน (Pre-operative counseling)

• ผู้หญิงที่จะทำหมันควรได้รับคำปรึกษาก่อนทำหมันทุกราย ถึงความคาดหวัง ข้อดีข้อเสียของการเลือกทำหมันแต่ละวิธี รวมถึงประเมินความแน่ใจที่จะคุมกำเนิดแบบถาวรหรือซักหาปัจจัยที่อาจส่งผลต่อการเปลี่ยนใจหรือการตัดสินใจผิดพลาดภายหลังหลังจากทำหมันไปแล้วด้วย
• ผู้หญิงที่ต้องการทำหมัน ควรทราบว่าการทำหมันไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้100% ประสิทธิภาพของการทำหมันขึ้นอยู่กับแต่ละวิธิที่ทำ ซึ่งโดยเฉลี่ยพบการตั้งครรภ์หลังจากทำหมันได้ต่ำกว่าร้อยละ 1
• การทำหมันเป็นวิธีคุมกำเนิดแบบถาวร การผ่าตัดแก้หมัน(sterilization reversal) สามารถทำได้แต่ ค่อนข้างมีข้อจำกันและไม่ได้ประสบความสำเร็จในการแก้หมันทุกราย
• อธิบายข้อดีข้อเสียเปรียบเทียบกับการคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นๆ ที่สามารถคุมกำเนิดได้ยาวนานเช่น การทำหมันชาย, การใช้กลุ่ม long acting reversible contraceptive methods (LARC) เช่น การใส่ห่วงคุมกำเนิด,การใช้ยาฝัง เป็นต้น
• ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูก (ectopic pregnancy)
• ความเสี่ยงต่อการผ่าตัดและการให้ยาระงับความรู้สึก
• การทำหมันเป็นการคุมกำเนิดที่ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ หากมีเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย ควรใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยทุกครั้ง

ความรู้สึกเสียใจภายหลังหรือตัดสันใจผิดหลังจากทำหมัน (Sterilization regret)

หลังจากที่ทำหมันไปแล้ว มีผู้หญิงกลุ่มหนึ่งประมาณร้อยละ2-26 ที่รู้สึกตัดสินใจผิดพลาดต่อการทำหมัน โดยปัจจัยที่ทำให้เกิดที่สำคัญที่สุดคือ ผู้หญิงที่ทำหมันตั้งแต่อายุน้อยๆ แต่ยังไม่มีตัวเลขอายุที่ชัดเจน และผู้หญิงในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้ว

ส่วนปัจจัยอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น ผู้หญิงผิวสี, สถานะการแต่งงาน, การทำหมันแบบ post-partum sterilization, ระยะห่างของการทำหมันจากลูกคนสุดท้องซึ่งพบได้บ่อยในผู้หญิงที่ทำในช่วงระยะเวลาสั้นกว่า สิทธิการรักษา โดยพบมากกว่าในผู้หญิงที่ใช้สิทธิการทำหมันฟรี

ส่วนปัจจัยที่ไม่เกี่ยวข้อง เช่น post-abortion sterilization, จำนวนบุตร(parity) เมื่อติดตามไป 5 ปี พบว่าจำนวนบุตรหรือการไม่มีบุตร ไม่เป็นปัจจัยต่อการเกิดความรู้สึกเสียใจภายหลังจากการทำหมันหรือการต้องการแก้หมัน

การแก้หมันหญิง

การแก้หมันหญิง (Tubal Reversal Surgery) เป็นหนึ่งในวิธีการผ่าตัดแก้หมันเพื่อให้ท้องได้อีกครั้ง เหมาะกับผู้ที่เคยทำหมันแล้วอยากมีลูกในภายหลัง โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดต่อท่อนำไข่ที่เคยทำหมันไว้ให้กลับมาเชื่อมต่อกัน น้ำเชื้ออสุจิจึงสามารถเข้ามาปฏิสนธิกับไข่ได้ และผู้หญิงสามารถกลับมาตั้งครรภ์ตามธรรมชาติได้อีกครั้ง

ข้อดีของการแก้หมันหญิง

• ช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้ตามธรรมชาติ
• ค่าใช้จ่ายไม่สูงมาก เมื่อเทียบกับการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์
• ใช้เวลาพักฟื้นไม่นาน หลังทำใช้เวลาพักฟื้นเพียงแค่ 1-2 วัน

ข้อจำกัดของการแก้หมันหญิง

• โอกาสตั้งครรภ์อาจไม่สูงเสมอไป ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น อายุ, สุขภาพโดยรวม, วิธีการทำหมันครั้งก่อน และความชำนาญของแพทย์
• การผ่าตัดอาจส่งผลข้างเคียง เช่น ปวดแผล, คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องอืด และท้องผูก
• การผ่าตัดอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อ เลือดออก หรือบาดเจ็บอวัยวะข้างเคียง

โอกาสที่การผ่าตัดต่อหมันชายจะสำเร็จ

ผลสำเร็จของการผ่าตัดขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยเช่นระยะเวลาในการผ่าตัดทำหมัน, วิธีการทำหมัน, การตีบตันของท่อน้ำเชื้อส่วนต้น, การเกิดภูมิต้านทานต่อเชื้ออสุจิ

และความชำนาญของแพทย์ในการผ่าตัด โดยทั่วไปถ้าทำหมันไม่เกิน 10 ปี โอกาสประสบผลสำเร็จ 70-80% ถ้าทำหมันเกิน 10 ปี โอกาสสำเร็จ 20-30% ดังนั้นคนที่ทำหมันมาเกิน 10 ปีอาจพิจารณาทำเด็กหลอดแก้วเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง

สรุป ทำหมันแล้วแก้ได้ไหม

ก่อนตัดสินใจต่อหมันหรือแก้หมัน แนะนำให้มีการตรวจร่างกายทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิงเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงก่อนการแก้หมัน เพราะหากโอกาสที่จะท้องเองน้อย การต่อหมันหรือแก้หมันก็ไม่เกิดประโยชน์

แต่หากต้องการมีลูกจริง ๆ อาจจะพิจารณาเปลี่ยนวิธีจากการแก้หมัน เป็นการทำเด็กหมดแก้วแทน เนื่องจากการทำเด็กหลอดแก้ว ไม่ได้ใช้ท่อนำไข่ แต่เป็นเทคโนโลยีที่ให้อสุจิเกิดการผสมกับไข่ภายนอกร่างกาย

และนำกลับไปฝังตัวที่โพรงมดลูก ซึ่งจะมีโอกาสสำเร็จมากกว่า ที่สำคัญความพร้อมที่จะมีบุตร เช่น สภาพครอบครัว สังคม ความพร้อมในการเลี้ยงดูบุตรหลังคลอด คุณแม่มีความพร้อมมากน้อยแค่ไหน ซึ่งต้องเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ควรพิจารณาก่อนการแก้หมัน