ขลิบ เจ็บไหม ต้องฉีดยาชาหรือดมยาสลบ หรือป่าว?

ขลิบ ต้องฉีดยาชามั้ย หรือทายาชาได้รึเปล่า หรือต้องดมยาสลบมั้ย อยากรู้เทคนิคของหมอ หมอขลิบโดยที่เด็ก 7-8 ปีก็ขลิบได้นอนสบาย คนไข้อยากอัพไซด์พร้อมขลิบ ก็นอนได้แบบชิล ๆ แล้วแบบบางทีอยากทําฟูลคอร์สใหญ่ยาว และนานพร้อมกัน ยังเฉยๆอยากรู้ว่าหมอเบียร์ขลิบยังไงไม่ให้เจ็บ

ขลิบ ต้องเข้าใจก่อนครับว่า ปัจจุบันเรื่องของการขลิบเนี้ย ถ้าเอาเป็นเทคนิคดั้งเดิมเลยตัวของเทคนิคมันจะมีการบล็อกเส้นประสาท ซึ่งองคชาติเราจะมีเส้นประสาทองคชาติ ที่เป็นเส้นประสาทรับความรู้สึกที่เขาเรียกว่า Dorsal nerve

ซึ่ง Dorsal nerve เนี้ยจะเป็นเส้นประสาทที่วิ่งบริเวณแนวกลางขององคชาติด้านหลัง ซึ่งจะเป็นเส้นประสาทรับความรู้สึกทั้งหมด ซึ่งตัวเส้นประสาทหากในหมอที่เชี่ยวชาญเขาจะรู้ตําแหน่งของมันว่าอยู่ตําแหน่งไหน ทําให้กระบวนการบล็อกเส้นประสาท หรือ ฉีดยาชาได้ถูกต้องตรงตําแหน่ง การบล็อกความรู้สึกขององคชาติก็จะเรียกได้ว่า 100 เปอร์เซ็นต์เลยที่เดียวครับ

เพราะฉะนั้นถ้าเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เขาจะรู้ว่าบล็อกเส้นประสาทยังไงให้สนิทให้คนไข้ไม่เจ็บนะครับผม ส่วนในขั้นตอนการทำบางคนถามว่าต้องดมยาสลบไหม ทายาได้รึเปล่า อันนี้ต้องเข้าใจก่อนครับว่า ถ้าเราต้องขลิบ คือเราต้องตัดหนังทั้งหมดอยู่ๆ จะให้ทายาชาบอกเลยครับเอาไม่อยู่ งั้นกรณีแบบเนี้ยหมอไม่แนะนํานะครับ ไม่สามารถทําได้นะครับผม แล้วอีกอย่างคือองคชาติเราเป็นพื้นที่ที่ไวต่อความรู้สึกอยู่แล้วครับ

ดังนั้น การทายาชาเพื่อจะขลิบบอกเลยว่าทําไม่ได้ครับ ส่วนการบล็อกเส้นประสาทจริงๆจะมีเส้นประสาทชุดหลักที่เป็น dorsal nerve ตัวเนี้ยครอบคลุมความรู้สึกองคชาติประมาณ 80% ของพื้นผิวองคชาติ แล้วก็จะมีเส้นประสาทชุดเล็กมาทางด้านล่างอีกประมาณ 20% ดังนั้นหมอที่รู้เทคนิคตรงนี้ ถ้าเขาต้องบล็อกมันต้องใช้การจิ้มเข็มเพื่อบล็อกประมาณสองครั้งนะครับ แต่เทคนิคของ “หมอเบียร์” จะเป็นเทคนิคที่เราทําให้เจ็บแค่ครั้งเดียวเท่านั้น ย้ำนะครับ ครั้งเดียว และเจ็บแบบมดกัดเล็กๆเท่านั้น

เพราะว่าการฉีดยาชาให้ไม่เจ็บเนี้ย หนึ่งเราต้องฉีดแล้วคุมเส้นประสาทแล้วแม่นยําในตําแหน่งของเส้นประสาท สองต้องเข้าใจว่า การฉีดยาชาเนี้ย ไม่ใช่ตั้งหน้าตั้งตาฉีด เพราะเวลาเดินยาชา ถ้าคนเดินยาชามือหนักมากก็จะรู้สึกเจ็บครับ งั้นหมอจะพิถีพิถันเรื่องนี้มากก็คือ จิ้มเข็มให้เล็กที่สุดนะครับ เดินยาชาให้ช้าที่สุด เพราะเวลาเราเดินยาชาช้า คนไข้จะรู้สึกเลยว่าไม่เจ็บเลย ครับผม

แล้วตัวใจความสําคัญอีกอันหนึ่งก็คือว่า ยาชา ณ เวลาที่เราฉีดเนี้ย มันไม่ได้ฉีดปุ๊บ แล้วชาปั๊บ มันใช้เวลาในการเซ็ตตัวเพื่อยาชาประมาณ 15-20 นาที ปกติผมจะบอกให้คนไข้นั่งรอจนกระทั่งชาเต็มที่ เพราะอีกอย่างก็คือว่า มันจะมีตัวยาชาที่ออกฤทธิ์เรื่องห้ามเลือดด้วย ทั้งเรื่องชาแล้วก็การห้ามเลือดไปพร้อมกัน ดังนั้นเทคนิคที่ใช้ก็คือ การใช้เทคนิคยาชาแล้วก็รอจนกระทั่งชาเต็มที่ ไม่ใช่ให้คนไข้ไปขึ้นเตียงเลยแล้วฉีดยาชาระหว่างที่เติมยาชาตลอดและให้ไปชาสนิทตอนทําแบบนี้ “หมอเบียร์” ไม่ทํานะครับผม

แล้วหลังทําเสร็จจะเจ็บหรือเปล่า ประเด็นแรกก็คือถ้าคุณบล็อกระบบประสาทก่อนทําได้ 100% แล้วไม่มีการกระตุ้นการปวด ณ ตอนที่ทํา งานวิจัยทางการแพทย์หลายๆอันตอบเลยครับว่า การกระตุ้นระบบการปวดจะน้อยกว่าปกติ ทําให้หลังผ่าตัดก็จะเจ็บน้อยลงครับ

ดังนั้น ถ้าหมอพิถีพิถันตั้งแต่ตอนที่ฉีดให้ชาก่อนทํา หลังทําก็จะไม่เจ็บนะครับ แล้วปัจจุบันมันมีเทคนิคในเรื่องของการปิดแผล ที่ทําให้ตัวแผลเองไม่สัมผัสกับสิ่งแวดล้อม ดูแลแผลง่ายขึ้นจะทําให้ตอนทําไม่เจ็บ หลังทําก็ไม่เจ็บ ผ่านไปแล้วเป็นอาทิตย์ ก็ไม่เจ็บ ไม่เจ็บ มีอยู่จริงครับ

แล้วขลิบเมื่อไหร่ต้องดมยาสลบ การดมยาสลบจริงๆเราใช้ในการทําในเด็กครับ เด็กก็คือส่วนใหญ่เป็นเด็กที่อายุน้อยกว่า 5 ปี เพราะต้องเข้าใจว่า จริงๆเงื่อนไขที่เราทําเพราะว่าเด็กเขาคงไม่สามารถให้ความร่วมมือ ซึ่งถ้าเป็นเทคนิคเดิมๆก็คือต้องใช้เวลาประมาณ 30 -40 นาที การขลิบเลยไม่สามารถทําได้ในเด็กครับ

ในส่วนของการขลิบหมอแทบจะเรียกว่า 99% ของผม ฉีดยาชาครับ ยกเว้นกรณีที่ต้องดมยาซึ่งส่วนใหญ่คนไข้ขอทําอย่างอื่นร่วมด้วย เช่นไหนๆจะขลิบแล้วขอผ่าตัดแก้ปัญหาเรื่องอื่นที่เกี่ยวกับตัวขององคชาติหรือโรคร่วมไปด้วยเลย

เพราะงั้นถ้าไม่มีเรื่องนี้ หมอเบียร์ แทบจะเรียกได้ว่าผมฉีดยาชาเกือบหมด ยกเว้นเป็นความต้องการของคนไข้ว่ายังไงก็ตาม ไม่ขอรู้ว่าเจ็บเลยนะครับ ก็คือใช้วิธีดมยาสลบ แต่ผมบอกเลยว่าการดมยาสลบยังไงก็ต้องมีน้ำเกลือที่จะต้องให้เพื่อให้คุณหลับนะครับ มันไม่ใช่แบบเหมือนในหนังที่แบบโปะยาสลบปุ๊บแล้วหลับ

ในทางปฎิบัติเราไม่สามารถทําแบบนั้นได้หมด ดังนั้นยังไงก็ตามคุณหมอดมยา เขาก็จะมีการแทงเข็มให้น้ำเกลือเพื่อให้เราหลับอยู่ดี งั้นผมบอกเลยว่าเข็มที่แทงเนี้ยกับเข็มที่ “หมอเบียร์” จิ้มเพื่อฉีดยาชา ของผมเจ็บน้อยกว่าด้วยซ้ำ เพราะว่าเข็มเล็กกว่านะครับ งั้นโดยคําแนะนําก็คือปัจจุบันไม่ต้องกังวลครับ

Q&A คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการขลิบ เจ็บไหม? ต้องฉีดยาชาหรือดมยาสลบ?

Q : ต้อง “ฉีดยาชา” หรือ “ทายาชา” พอ?
A : ต้อง ฉีดยาชา/บล็อกเส้นประสาทองคชาติ เท่านั้น (ทายาชาเอาไม่อยู่) เพราะเป็นหัตถการที่ต้องตัดหนังหุ้มปลายจริง

Q : บล็อกเส้นประสาททำอย่างไร?
A : บล็อกที่ dorsal nerve (เส้นประสาทรับความรู้สึกหลักขององคชาติ) ร่วมกับกิ่งประสาทด้านล่าง เพื่อให้ชาเกือบ 100%

Q : ฉีดยาชาให้ “ไม่เจ็บ” ทำได้ไหม?
A : ได้ หากใช้เข็มเล็ก เดินยาชาช้า และฉีดตรงตำแหน่ง เทคนิคของแพทย์มีผลมากต่อความรู้สึกเจ็บ

Q : ต้องรอกี่ยาทำงานก่อนเริ่มผ่า?
A : โดยทั่วไป 15–20 นาที เพื่อให้ยาชาออกฤทธิ์เต็มที่ และช่วยห้ามเลือดไปพร้อมกัน

Q : เด็ก 7 – 8 ขวบขลิบได้ไหม?
A : ได้ แพทย์ส่วนใหญ่เลือกดมยาสลบในเด็กเล็กเพื่อความร่วมมือและความปลอดภัย แต่ขึ้นกับดุลยพินิจแพทย์/เด็กแต่ละราย

คลิกที่นี่ ปรึกษาการขลิบไร้เลือด กับ หมอเบียร์ นพ.สืบพงษ์ เอ่งฉ้วน แพทย์เฉพาะทางศัลยศาสตร์ยูโรวิทยา (Urology) เลข ว.29458

นพ.สืบพงษ์ เอ่งฉ้วน

ใบอนุญาตเลขที่ 29458

See Full Bio